zondag 1 oktober 2017

Warmte

Hoe was het in het Hennephuis?

Winter 2016
We wonen nu ruim een jaar in het Hennephuis en sinds 10 november 2016 zit het glas er in. Hoe is het daarna gegaan met het binnenklimaat?

Vochtigheid

De buren betrokken tegelijkertijd hun nieuwbouwwoning; ook (14 dagen) zonder verwarming. Koud en vochtig. Ze sliepen in een klam bed. Het Hennephuis was koud, maar niet vochtig! De relatieve vochtigheid is sindsdien tussen de 50 en 70% geweest en nooit meer anders.

Temperatuur

Het hennephuis is gebouw om zoveel mogelijk warmte op te slaan in de muren, vloeren en dak. Dit stabiliseert de temperatuur en geeft een aangenaam gevoel. Maar in november was er al nachtvorst die door alle open ramen vrijelijk door ons huis kon waaien. De warmte van de zomer vloog er weer uit. Het resultaat: na plaatsing van het glas was het 12ºC, binnen.

Winter: waar blijft die warmte?

6 januari om 10 uur
En die 12º, daar kwam weinig verandering in. Want hoe vul je al die warmte in de muren e.d. weer aan? De zomer is voorbij. De verwarming is heel klein want die is ontworpen om alleen de warmteverliezen aan te vullen, en niet om een koud huis helemaal op te warmen. Hoe krijg je het dan warm?

We hebben in november t/m februari een parafinekachel van 3.000 Watt en een elektrische kachel van 2.000 Watt gebruikt. Daarmee kregen we de lucht binnen zo in de loop van de dag op 19º. De warmte trok in de koude muren en 's morgens was het dan weer afgekoeld tot 12º. Met een dikke trui aan viel het wel uit te houden.

Toch liep gaandeweg de temperatuur op:

6 januari om 10 uur:  14º
18 maart om 11 uur:  17,5º

Vanaf toen voldeed een infrarood-paneel van 700 Watt in de keuken om het lekker te houden: 19-20º.

18 maart om 11 uur
De keuken is een geheel met de woonkamer, en die is weer via een vide één geheel met de overloop.  Al deze ruimte in inclusief de slaapkamers, ongeveer 500 m3, bleef lekker met dat ene infraroodpaneel.

Storm: de warmte waait weg!

De ventilatie deden we deze winter door middel van ramen tegen elkaar open zetten. Dat werkt heel goed, alleen als je even niet oplet en het gaat wat harder waaien, dan ben je de warmte zo weer kwijt. Bij harde wind (5-6 bft) helpt ook het sluiten van de ramen niet. De aansluiting van het dak aan de gevel was nog niet winddicht, en de temperatuur zakte dan weer naar 12º. Gelukkig steeg die meteen weer als de wind weg was: dan komt de warmte weer uit de muren, het werkt!

Ook waren de gevels nog niet gestuukt, binnen niet, en buiten niet. Dat zal ook invloed hebben, alleen heb ik er geen idee van hoeveel.

Zomer: het blijft lekker koel.

In de zomer leerden we dan andere kant van goede isolatie kennen: tijdens verschillende warme periodes (met meer dan 30º) werd het in het Hennephuis niet warmer dan 23º. Daarbij zorgden we dan wel voor koeling 's nachts zodat het 's morgens weer begon met ongeveer 21º.

Einde van de zomer werd het nog een keer een paar dagen 30º. Ik heb toen de zonweringen open gelaten. Toen liep de temperatuur op tot 25º. Wat interessant is om te zien is dat het leeuwendeel van de temperatuurstijging plaatsvond in de avond. Dat komt omdat de zon in het zuiden hoog staat en daardoor vrijwel geheel geblokkeerd wordt door het overstek van ruim een meter. 's Avonds staat de zon lager en schijnt hij door het raam op het westen vol naar binnen. Dan wordt het plotseling warm.

Zonnewarmte
Najaar: warmte van de zon

In het najaar komt de zon geleidelijk aan ook op het zuiden onder het overstek door. Dat levert dus ook op het zuiden gaandeweg steeds meer warmte op. Ik heb tot nu toe temperatuurstijgingen van 1-2º gezien als gevolg van de zon. Dus 's morgens was het een graad of 19, en 's avonds soms ruim 20.

We hebben in september een week gehad met grauwige grijsheid, en dan merk je goed dat de zon niets doet. Toen heb ik even het infraroodpaneel aangedaan. Die heeft die week 2,8 kWh gebruikt om het rond 20-21º te houden. Dat heb ik even moeten laten inzinken. Ik wilde in september nog niet de verwarming aan, dus het voelde niet goed. Maar 2,8 kWh is echt bijna niets, en sindsdien is het 22º zonder ook maar enige verwarming. Hoe dat dan weer komt? De zon schijnt steeds maar.

Vraaggestuurde ventilatie

Dit najaar heb ik een einde gemaakt aan de natuurlijke ventilatie en de vraaggestuurde ventilatie afgemaakt. Standaard zuigt het af op 15% van de ingestelde hoeveelheid. Je zou kunnen zeggen dat het overeenkomt met een afzuiging met warmteterugwinning met een rendement van 85%. Dat scheelt een boel warmte. Ik ben nog steeds niet overtuigd van de meerwaarde van warmte-terugwinning. Daarover in een aparte blog wellicht meer.

De aansluiting tussen de gevel en het dak is nu winddicht, en we hebben al gemerkt dat de eerste najaarsstorm geen invloed had op de temperatuur binnen. Tevens is die winddichtheid belangrijk om te zorgen dat de ventilatie geen valse lucht aanzuigt en dus naar behoren de ruimtes ventileert via de daarvoor aangebrachte openingen.

Stucwerk


De gevels worden op dit moment aan de buitenzijde gestuukt met kalk, en aan de binnenzijde met leem. Dat zal ongetwijfeld een positieve invloed hebben op de isolatie, maar hoeveel? Wie het weet mag het zeggen.

Houtkachel: rocket

Eigenlijk wilde ik een houtkachel. Zo'n rocket met een stoere verwarmde lemen bank. Maar als ik zo zie hoe het nu gaat wil ik het nog wel een winter proberen zonder kachel. En, dan nog wat: kan je eigenlijk nog wel zo'n kachel met goed fatsoen stoken? Je vervuilt er de buurt mee en het is zeker niet CO2-neutraal, al wil de overheid ons anders doen geloven. Ik begin er dus steeds meer aan te denken om het niet te doen, zelfs niet een rocket.

Wordt vervolgd.

Een heel huis met één 700 Watt paneel warm houden, terwijl het nog niet gestuukt is, geeft mij wel hoop dat het Hennephuis toch wel heel weinig energie nodig heeft. We gaan het gewoon nog een winter proberen!

We gaan het zien!

6 opmerkingen:

  1. Mooi verslag ! Lijkt ons leuk om de komende maanden de cijfers (verbruik, RV, T, etc) van het Hennephuis en het Plushuis in Ede te gaan vergelijken.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ja, lijkt me leerzaam. High-Tech versus Low-Tech.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Tijdens het zoeken naar inspiratie voor onze roljaloezie collectie 2018 kwam ik toevallig op jullie blog terecht. Het lijkt me een enorme uitdaging om zo energie neutraal mogelijk te leven en zoveel mogelijk energie te besparen. Ik kom zeker nog eens langs om het vervolg te lezen. Groetjes, Iris

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Interessant leerobject en mooie uitdaging.
    Hier in Afferden zitten we tussen jullie (hennephuis en plushuis) in.
    Woonboerderij 800m3 uit 1914 zonder enige vorm van isolatie zijn we aan het renoveren dmv hsb voorzetwanden, isolatieglas, 140mm isolatiepakket dak en de betonnen vloer op staal wordt bedekt met isolatie met daarop vloerverwarming die weer op een warmtepomp draait.
    Gas is sinds November 2017 afgesloten waardoor we volledig electrisch wonen/leven.
    Een grote groene uitdaging die ons heel erg goed bevalt.

    Ik blijf jullie ontwikkeling met belangstelling volgen en hoop op een rondleiding in "het hennephuis" (plushuis heb ik vluchtig op 14 feb bewonderd)

    Groene groet,
    Robin van der Neut / v/d Neut timmerwerken

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Hallo Erik. Een zeer interessant blog schrijf je over jullie kalkhennephuis. Wij (van Ecodorp Boekel) hopen binnenkort te beginnen met de bouw van 30 kalkhennepwoningen. Op dit moment zijn we druk bezig met het begroten en plannen van alle installaties, en daar weet jij veel van zo te lezen. Ook zijn we erg nieuwsgierig naar hoe het met verwarmen gaat, 1 jaar nadat je deze blog over verwarming geschreven hebt. Wij twijfelen namelijk nog over hoe we gaan verwarmen. Hoeveel verwarming is nodig in een kalkhennephuis? Wij zouden graag eens langkomen om over verwarming en andere installaties te praten en vooral jouw ervaringen te horen. Is dat mogelijk? Klopt het dat je in Ede woont? Hartelijke groet, namens Ecodorp Boekel, Ellen

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Super interessant artikel. Het is wel zaak een goede kostenraming te maken, want doe je dit niet... zelf meegemaakt namelijk :-)

    BeantwoordenVerwijderen